Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to choroba wirusowa, którą wywołują wirusy należące do grupy Flavivirus. Jest przenoszona przez kleszcze, głównie kleszcze z rodzaju Ixodes, które w czasie ukąszenia przekazują patogen do organizmu człowieka. Kleszczowe zapalenie mózgu jest poważnym zagrożeniem zdrowia, ponieważ może prowadzić do uszkodzenia mózgu i układu nerwowego, w tym trwałych uszczerbków na zdrowiu. W Polsce i innych krajach Europy Wschodniej oraz Skandynawii, KZM stanowi poważny problem zdrowotny, a liczba przypadków tej choroby wykazuje tendencję wzrostową.
To również może Cię zainteresować: Kleszcze afrykańskie w Polsce – nowy gatunek zagrożeniem dla ludzi?
Kleszczowe zapalenie mózgu – objawy i przebieg choroby
Kleszczowe zapalenie mózgu rozwija się po około 7-14 dniach od ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Choroba ma najczęściej dwufazowy przebieg:
- Faza prodromalna – w pierwszej fazie, która trwa zwykle kilka dni, chory może odczuwać objawy podobne do grypy, takie jak:
- Gorączka,
- Bóle głowy,
- Zmęczenie,
- Bóle mięśni,
- Zawroty głowy.
- Gorączka,
- Faza neurologiczna – w drugim etapie choroby, który pojawia się u około 20-30% osób zakażonych, rozwijają się objawy neurologiczne. Należą do nich:
- Wysoka gorączka,
- Bóle głowy,
- Zaburzenia świadomości (od zamroczenia po śpiączkę),
- Drgawki,
- Niedowłady (porażenia),
- Problemy z równowagą i koordynacją ruchową,
- Objawy oponowe (np. sztywność karku).
- Wysoka gorączka,
U części chorych może dojść do poważnych powikłań, w tym uszkodzenia mózgu, rdzenia kręgowego czy układu nerwowego, które mogą prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu. W najcięższych przypadkach, KZM może zakończyć się śmiercią.
Diagnostyka kleszczowego zapalenia mózgu
Diagnoza kleszczowego zapalenia mózgu opiera się na analizie objawów klinicznych, wynikach badań neurologicznych oraz badań laboratoryjnych. Potwierdzenie zakażenia opiera się głównie na wykryciu przeciwciał w surowicy krwi pacjenta. W diagnostyce KZM wykorzystuje się także testy PCR (reakcję łańcuchową polimerazy), które pozwalają wykryć materiał genetyczny wirusa w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Leczenie – jak przebiega cały proces?
Nie istnieje specyficzne leczenie przeciwwirusowe w przypadku kleszczowego zapalenia mózgu. Leczenie ma charakter objawowy i wspomagający, polega głównie na łagodzeniu objawów oraz zapewnieniu wsparcia organizmowi w walce z chorobą. Hospitalizacja jest często konieczna, szczególnie w przypadku ciężkiego przebiegu choroby. Leczenie może obejmować:
- Zastosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych,
- Leczenie objawowe w przypadku zaburzeń neurologicznych, takich jak drgawki czy niedowłady,
- Terapia wspomagająca, w tym leczenie intensywne w przypadkach zagrażających życiu.
Ważne jest, aby rozpocząć leczenie jak najszybciej, szczególnie jeśli wystąpią objawy neurologiczne.
Zapobieganie chorobie – jak się przed nią uchronić?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania kleszczowemu zapaleniu mózgu jest szczepienie. W Polsce dostępna jest szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, którą zaleca się osobom, które planują aktywności w rejonach występowania kleszczy, zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim. Szczepienie składa się z trzech dawek, z możliwością wykonywania szczepień przypominających.
Oprócz szczepień, istnieje szereg działań, które mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia kleszczowym zapaleniem mózgu, takich jak unikanie przebywania w miejscach, w których występują kleszcze, jak lasy, łąki czy zarośla. Ważne jest także noszenie odpowiedniej odzieży, takiej jak długie rękawy i spodnie oraz jasne ubrania, które ułatwiają zauważenie kleszczy. Należy również stosować repelenty odstraszające kleszcze oraz regularnie sprawdzać skórę po powrocie z takich terenów, aby jak najszybciej usunąć ewentualne ukąszenia.
Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. W przypadku ukąszenia przez kleszcza lub wystąpienia niepokojących objawów, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
Sprawdź też: Co na kleszcze dla dzieci? Bezpieczne sposoby ochrony najmłodszych
