W świecie witamin i składników bioaktywnych coraz więcej uwagi poświęca się związkom o działaniu ochronnym i przeciwutleniającym. Jednym z takich związków są flawonoidy, znane również jako witamina P – grupa substancji, która nie tylko wspomaga działanie witaminy C, ale również odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia naczyń krwionośnych, skóry oraz układu odpornościowego. Choć oficjalnie nie zalicza się ich do witamin w klasycznym znaczeniu, ich rola w organizmie jest nie do przecenienia.
Czym są flawonoidy, czyli witamina P?
Termin „witamina P” został wprowadzony w latach 30. XX wieku przez laureata Nagrody Nobla Alberta Szent-Györgyiego, który zauważył, że ekstrakt z cytrusów zawiera nieznane dotąd substancje wspomagające działanie witaminy C i wzmacniające ściany naczyń krwionośnych. Dziś wiemy, że były to właśnie flawonoidy – związki należące do szerokiej grupy polifenoli roślinnych.
Flawonoidy nie są pojedynczą substancją, lecz obejmują kilkaset różnych związków, takich jak: rutyna, kwercetyna, hesperydyna, katechiny czy antocyjany. Występują naturalnie w wielu warzywach, owocach i ziołach, a ich głównym zadaniem jest ochrona roślin przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi – promieniowaniem UV, patogenami czy utlenianiem.
Właściwości i działanie flawonoidów
1. Wzmacnianie naczyń krwionośnych
Flawonoidy poprawiają elastyczność i szczelność naczyń włosowatych, co zapobiega powstawaniu siniaków, obrzęków i krwawień podskórnych. Wspomagają także leczenie żylaków, hemoroidów i stanów zapalnych żył. Dlatego witamina P jest często stosowana w leczeniu niewydolności żylnej i kruchości naczyń.
2. Silne działanie przeciwutleniające
Jako naturalne antyoksydanty, flawonoidy neutralizują wolne rodniki, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym, który przyczynia się do starzenia organizmu, rozwoju nowotworów i chorób serca.
3. Wspomaganie działania witaminy C
Witamina P działa synergistycznie z witaminą C – zwiększa jej wchłanianie i stabilność oraz przedłuża jej działanie w organizmie. Dzięki temu wspólnie wzmacniają układ odpornościowy i chronią przed infekcjami.
4. Właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe
Flawonoidy wykazują działanie przeciwzapalne, łagodząc objawy chorób przewlekłych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, astma czy alergie. Niektóre z nich (np. kwercetyna) mają również działanie przeciwwirusowe i mogą wspierać organizm w walce z infekcjami.
5. Potencjalne działanie przeciwnowotworowe
Badania sugerują, że regularne spożywanie flawonoidów może zmniejszać ryzyko niektórych nowotworów (m.in. jelita grubego, piersi, prostaty) dzięki ich zdolności do neutralizowania mutacji DNA i hamowania wzrostu komórek nowotworowych.
Źródła flawonoidów w diecie
Najbogatsze w flawonoidy są:
- cytrusy (np. cytryny, pomarańcze, grejpfruty – rutyna, hesperydyna),
- jagody i borówki, winogrona, czarna porzeczka (antocyjany),
- cebula, czosnek, brokuły, jarmuż (kwercetyna i inne flawonole),
- zielona herbata, kakao, ciemna czekolada (katechiny),
- czerwone wino (resweratrol – zaliczany do polifenoli),
- zioła – np. miłorząb japoński (Ginkgo biloba), dziurawiec, głóg.
Warto podkreślić, że obróbka termiczna może zmniejszać zawartość flawonoidów, dlatego najlepiej spożywać warzywa i owoce na surowo lub lekko przetworzone.
Czy warto suplementować witaminę P?
Dla większości osób dobrze zbilansowana dieta bogata w świeże owoce, warzywa i zioła dostarcza odpowiedniej ilości flawonoidów. Suplementacja może być rozważana w przypadku osób z zaburzeniami krążenia, przewlekłym stanem zapalnym, osłabioną odpornością lub po operacjach naczyniowych – ale najlepiej po konsultacji z lekarzem. W suplementach najczęściej stosuje się rutynę, kwercetynę oraz hesperydynę.
Warto zapamiętać że,,, Flawonoidy, znane jako witamina P, to niezwykle wartościowe składniki roślinne o wszechstronnym działaniu. Wzmacniają naczynia krwionośne, chronią przed wolnymi rodnikami, wspierają odporność i działanie witaminy C, a także wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Warto zadbać o ich codzienną obecność w diecie, sięgając po różnorodne owoce, warzywa, herbaty i zioła. Naturalna profilaktyka w postaci flawonoidów to prosty krok w kierunku lepszego zdrowia i długowieczności.
