Neuropatia obwodowa to schorzenie dotyczące nerwów obwodowych – czyli tych, które łączą ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) z resztą ciała, taką jak kończyny, narządy wewnętrzne czy skóra. Uszkodzenie tych nerwów prowadzi do zaburzeń w przekazywaniu sygnałów nerwowych, co objawia się różnorodnymi dolegliwościami, od mrowienia i drętwienia, po ból i osłabienie mięśni. Neuropatia obwodowa jest powszechnym problemem zdrowotnym, który może dotknąć osoby w różnym wieku i mieć wiele różnych przyczyn.
Czym dokładnie jest neuropatia obwodowa?
Nerwy obwodowe to „autostrady”, po których przesyłane są impulsy z mózgu i rdzenia kręgowego do różnych części ciała oraz z powrotem. Dzięki nim odczuwamy dotyk, ból, temperaturę, a także możemy kontrolować ruchy mięśni. Neuropatia obwodowa oznacza uszkodzenie tych nerwów, które powoduje zaburzenia w ich funkcjonowaniu.
Istnieje wiele rodzajów neuropatii obwodowej, które różnią się przyczynami i objawami:
- Neuropatia czuciowa – dotyczy nerwów odpowiedzialnych za odbieranie bodźców zmysłowych, takich jak dotyk, ból czy temperatura.
- Neuropatia ruchowa – uszkodzenie nerwów sterujących mięśniami, prowadzące do ich osłabienia.
- Neuropatia autonomiczna – dotyczy nerwów kontrolujących funkcje autonomiczne, np. pracę serca, trawienie czy potliwość.
- Neuropatia mieszana – obejmuje nerwy o różnych funkcjach, prowadząc do połączenia objawów.
Przyczyny neuropatii obwodowej
Neuropatia może mieć bardzo różne przyczyny, między innymi:
- Cukrzyca – to jedna z najczęstszych przyczyn neuropatii, zwłaszcza w postaci tzw. neuropatii cukrzycowej.
- Infekcje – np. półpasiec, borelioza, HIV.
- Niedobory witamin – szczególnie witamin z grupy B (B1, B6, B12).
- Choroby autoimmunologiczne – takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń.
- Urazy mechaniczne – np. ucisk nerwów, złamania kości.
- Działanie toksyn – nadmierne spożycie alkoholu, niektóre leki czy substancje chemiczne.
- Genetyka – niektóre formy neuropatii mają podłoże dziedziczne.
Objawy neuropatii obwodowej
Objawy neuropatii są zależne od rodzaju uszkodzonych nerwów i mogą się różnić u poszczególnych osób. Najczęściej występują:
Drętwienie i mrowienie
Pojawia się szczególnie na dłoniach i stopach, często symetrycznie. Uczucie „igiełek” lub „mrowienia” może nasilać się w nocy i powodować dyskomfort.
Ból neuropatyczny
Ból ma charakter palący, piekący lub przeszywający, często opisany jako „prąd elektryczny”. Może być przewlekły i trudny do złagodzenia.
Osłabienie mięśni
Uszkodzenie nerwów ruchowych skutkuje osłabieniem siły mięśniowej, co może utrudniać chodzenie, podnoszenie przedmiotów czy wykonywanie precyzyjnych ruchów.
Utrata czucia i zaburzenia czucia
Pacjenci mogą odczuwać zmniejszoną wrażliwość na dotyk, ciepło czy ból, a także nadwrażliwość lub dziwne, nieprzyjemne odczucia.
Problemy z koordynacją i równowagą
Neuropatia może powodować trudności z utrzymaniem równowagi, co zwiększa ryzyko upadków.
Objawy ze strony układu autonomicznego
Mogą wystąpić zaburzenia trawienia, nieregularne bicie serca, problemy z potliwością czy kontrolą pęcherza.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli zauważysz u siebie uporczywe drętwienie, mrowienie, ból lub osłabienie mięśni, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty, najlepiej neurologa. Wczesna diagnoza pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia, które może spowolnić rozwój choroby i złagodzić objawy.
Neuropatia obwodowa to złożone schorzenie nerwów obwodowych, które może znacznie obniżyć komfort życia. Jej objawy to m.in. drętwienie, mrowienie, ból, osłabienie mięśni oraz zaburzenia czucia. Zrozumienie przyczyn i symptomów tej choroby pozwala na skuteczniejszą diagnostykę i terapię, a także na zastosowanie odpowiednich metod wspierających codzienne funkcjonowanie.
Powyższy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. W przypadku ukąszenia przez kleszcza lub wystąpienia niepokojących objawów, skonsultuj się z lekarzem lub specjalistą.
